8 Adımda Sürdürülebilir Ürün Tasarımı

Avrupa Birliği Yeşil Mutakabatı Döngüsel Eylem Planı Çerçevesinde, sürdürülebilir ürün kavramı ile tanışıyoruz. Bu kapsamda mevcut Eko-tasarım Yönetmeliği’nin yerini Sürdürülebilir Ürünler İçin Eko-tasarım Yönetmeliği (ESPR) alacak. ESPR Yönetmeliği’nde ürünlerin enerji verimliliğini sağlamalarının yanında, döngüsellik kurallarına uymaları zorunlu hale geliyor.

Döngüsel ekonomide sürdürülebilir ürünlerin uzun ömürlü ve dayanıklı olması, onarılabilir, tekrar kullanılabilir, geri dönüştürülebilir, çevreye en az zararlı ve enerji verimliliği yüksek olması beklenmektedir.

Aşağıda, elektrikli ve elektronik cihazlar için sürdürülebilir ürün geliştirme yöntemleri paylaşılmıştır:

1. Platform tabanlı tasarımlar yapmak: Birbirinden kopuk tasarımlar yerine, bir ürün ailesi mantığı ve platform tasarımı oluşturmak, ürünlerin görsel olarak bir bütünlük içinde olmasını sağlar, ürün geliştirme sürelerini kısaltır, farklı modeller için stok ihtiyaçlarını azaltır ve seri üretimde enerji verimliliği sağlar, karbon emisyonları düşer. Ayrıca piyasaya ilk sunulan ürün, olgun bir tasarım haline gelene kadar edinilen deneyimler diğer tasarımlara uygulandığı için ürünlerin ömrü ve dayanıklılığı artar.  

2. Dayanıklı tasarımlar yapmak: Dayanıklı tasarımlar yapmak döngüsel ekonominin koşullarından biridir. Ürün tasarım süreçlerinde aşağıdaki adımları uygulamak, sadece ürünlerin dayanıklılığını arttırmakla kalmaz, aynı zamanda satış sonrası servis ihtiyacını ve üretim kayıplarını azaltır.

• Üretimde ilgili kalite standartlarını uygulamak
• Ürünü piyasaya sunmadan önce tasarımın doğrulamasını ve saha testlerini yapmak
• Tasarımda risk ve hata analizi yapmak, tedbirleri en başından doğru uygulamak (Hata modu etki analizi-Failure modes and effect analysis-FMEA)
• Kabloların ve bağlantı noktalarını sağlamlaştırmak
• Tasarım öncesi ürün karşılaştırma süreçlerini doğru yapmak, müşterinin ne istediğini ve rakip ürünlerin nasıl olduğunu doğru anlamak
• Tasarımın özelliklerini (tasarımın girdileri) en başından doğru tanımlamak
• Tasarım aşamalarını doğru bir şekilde planlamak ve dokümante etmek

3. Yedek parça çeşitliliğini azaltmak: Yedek parçaların çok çeşitli olması, hem üretim hem satış sonrası süreçleri karmaşıklaştırır ve maliyetleri yükseltir. Tasarım, farklı lokasyonlardaki ekipler tarafından yapılıyorsa, ekipler arası iletişim ve koordinasyon ile bileşenlerin mümkün olduğunca aynı olması sağlanmalıdır.

4. Yalın tasarımlar yapmak: Yalın felsefesi Japonya’da ortaya çıkmış ve temelde israftan kaçınmak için yapılması gereken eylemleri açıklar. Bu israflar; yeniden işleme, depoda biriken ürünler, gerekli olmayan süreç aşamaları, gereksiz nakliyat süreçleri, üretim ve iş akışlarında boş bekleyen çalışanlar, müşteri beklentilerini karşılamayan ürün ve hizmetlerdir. Anlaşılacağı gibi yalın ilkelerinin tasarım süreçlerine uygulanması, döngüsel ekonomi prensipleri ile birebir örtüşmektedir.

5. Üretilebilir tasarımlar yapmak (Design for manufacturing-DFM): Yaptığınız tasarımın kolay ve hızlı üretilebilir olması önemlidir. Karmaşık tasarımlar, manuel işçilik gerektiren durumlarda elin veya robotların erişemeyeceği montaj işlemleri, yarı mamullerin çok ağır olması, yarı mamullerin hat verimliliğini azaltacak kadar çok parça içermesi, gereğinden büyük hacimli tasarımlar üretimi zorlaştırdığı gibi maliyetleri, enerji tüketimini ve hammadde miktarıyla beraber karbon emisyonlarını arttırır.

6. Tasarımlara standby özelliği eklemek: Kullanılmadığı durumlarda enerji tüketen cihazların kendini kapatması enerji verimliliğini arttırır, karbon emisyonlarını düşürür.

7. Güç kaynaklarının kayıplarını azaltmak: Güç kaynaklarında ve dönüştürücülerde yüksek verimli devre topolojileri (örneğin rezonanslı dönüştürücüler) ve yumuşak anahtarlama gibi teknikler uygulamak, kayıpları azaltmanın yanında enerji verimliliğini arttırır, karbon emisyonlarını düşürür.

8. Tasarımda IoT gibi teknolojiler uygulamak: Daha çok veri daha çok kontrol sağlar. Sensörler, kameralar gibi teknolojik cihazlardan toplanan verilerle, enerji verimliliği arttırılabileceği gibi kullanıcı güvenliği ve uzaktan erişim imkanları sağlanabilir. Uzaktan erişim, bir müşteri şikayetinin olduğu durumda servisin cihaza uzaktan bağlanmasını ve arıza tespitini sağlayabilir. Böylece gereksiz nakliyeden ve yakıt tüketiminden kaçınılmış olur. Zaman ve maliyet tasarrufu sağlanır, karbon emisyonları düşer.